VEENENDAAL Demografische en maatschappelijke veranderingen zorgen ervoor dat steeds meer senioren langer zelfstandig willen blijven wonen. Tegelijkertijd krijgen woningcorporaties steeds meer oudere huurders, wat vraagt om woonomgevingen die beter aansluiten op hun veranderende behoeften. Het resultaat? Een toenemende focus op geclusterd wonen, waarbij de nadruk ligt op ontmoetingsruimtes voor bewoners. De gedachte is simpel: als we mensen dichter bij elkaar brengen, kunnen ze elkaar beter ondersteunen, met als gevolg minder eenzaamheid en meer onderlinge zorg.

Ik spreek wel ouderen die vaak in een ruime tweekapper wonen of in een vrijstaande bungalow. Zij zien er tegenop om te verhuizen naar een appartement, kleiner en dicht op elkaar. In het Ambacht komen veel appartementen geschikt voor ouderen. Gaan ze die stap nemen naar een vorm van geclusterd wonen? En gaan de ontwikkelaars die ook realiseren? 

Werkt dit concept echt? In samenwerking met Woonzorg Nederland, de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN), en de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) is er onderzoek uitgevoerd naar de sociale meerwaarde van geclusterd wonen voor senioren. Dit onderzoek maakt deel uit van de leergemeenschap DEEL, een netwerk van kennisinstellingen en praktijkpartners, die gezamenlijk slimme woonzorgomgevingen ontwikkelen.

De eerste resultaten zijn bemoedigend. In de rapportage ‘Geclusterd Wonen: Een Ruimte voor Ontmoeting?’ blijkt dat geclusterd wonen inderdaad leidt tot meer dagelijks contact tussen bewoners. Ook de onderlinge hulpbereidheid neemt toe, vooral in de vorm van laagdrempelige hulp. Toch roept dit ook vragen op: kan geclusterd wonen echt de eenzaamheid doorbreken of worden mensen juist geïsoleerd binnen hun eigen cluster?

In een tweede deelrapportage wordt dit verder onderzocht aan de hand van drie casussen. Wat blijkt? De manier waarop de woonomgeving is ingericht – zowel fysiek als sociaal – kan een grote invloed hebben op de mate van burencontact en verbondenheid. Onderzoekers ontdekten dat ruimtelijke, organisatorische en sociale factoren belangrijk zijn om een ‘ruimte voor ontmoeting’ te creëren. Of, zoals de onderzoekers het stellen: ,,De woonomgeving moet niet alleen een fysieke plek zijn, maar ook een sociale dynamiek oproepen.”

Dit biedt waardevolle inzichten voor het ontwerpen van wooncomplexen die daadwerkelijk bijdragen aan ‘samenredzaamheid’ en inclusieve gemeenschappen. Toch moeten we voorzichtig zijn met het trekken van harde conclusies. De studie is gebaseerd op drie specifieke wooncomplexen, en de bevindingen kunnen niet zomaar worden gegeneraliseerd naar alle huurders.

Als we de wens van senioren om zelfstandig te wonen serieus nemen, moeten we niet alleen kijken naar het fysieke ontwerp van woningen, maar ook naar de sociale structuren. De ruimte voor ontmoeting is een sleutelcomponent, maar de vraag blijft of we echt een gemeenschap kunnen creëren die verdergaat dan de deur van je eigen appartement. Dat is de uitdaging.

Reageren? info@wac-veenendaal.nl

door Bert Duijker, WAC Veenendaal
Reageren kan via: info@wac-veenendaal.nl